Культура искусство образование на рубежа веков - А. И. Рахаев
Романда Айшат кьара, огьурсуз кючню
келечиси эсе, Халимат- Хабла жарыкьлыкьны, тёзюмлюкню, эслиликни, адамлыкьны
келе- чисиди. Эки эгеч - алай экиси базманны эки жанында турадыла. Аты да кеси
да эртте элде жашагьан, артда уа думп болгьан, 92 акъылдан жарты Xаблагъа ушап
къалгъан Xалимат, бир-бирде кеси да ангыламайды анга Xабла деп нек айтханларын.
Фаризатха даулагъан окъуна да этеди. «Биринчи мен Xабла болмагъанымы сен айтхан
эдинг да, энди башхалагъа нек билдирмейсе?» - дегенинде, Фаризат, кесине къоркъуп
(мынга Xалиматды десем, мени кесими телиге санап къоярла, - деп), анга:
«Бусагъатда тели болгъандан игиси жокъду» - деп къояды. Xалимат артда тюшюнеди
Фаризатны сëзлерине.
Ананы баласына сюймеклиги эс тапдырып,
терсликге, кюй- сюзлюкге да тëздюреди. Ол сюймеклик Xалиматны жанына
тюшген сынауладан ëтерге болушады. «Алтын аякъдан жигит жашла суу ичедиле,
сен да уллу болсанг, ол аякъдан ичерсе» - деп, юйретеди. Алай жарлы анагъа
баласын къууандырыргъа, андан къууаныргъа да тюшмейди. Ана эгечлерини, ана
къарындашыны да, аны къатыныны да Кърымгъа бир да хурметлери жокъду. Ташаракъ
жерде тутса, Болат къатыны аны чимдип ачытыргъа кюрешеди. Анасы сау заманда
тизгини жыйылып, окъа тюймечикча жылтырап айланнган сабийни, кишида танымазча
болгъанды. Айшат а, кесини адамлыкъсызлыгъын букъдура, Кърымны атын къыйын,
хыпияр, къылыкъсыз сабийге чыгъарып, ахырында уа: «Бизни бетибизни бир жоймагъы
эди бу сабий», - дейди. Эгечлери эталмагъан хур- метни «акъылдан шашхан»
Xалиматха элчилери этерге кюре- шедиле.
Кюнлени биринде Айшат арбазгъа
чыкъгъанлай, Xаблагъа тюбейди. Ол бир заманда да онгсунмай эди Xабла арбазында
«къонуш» этип тургъанына, алай не бек онгсунмаса да, эгечин къыстаялмай эди.
90 
