Культура искусство образование на рубежа веков - А. И. Рахаев
Кесини ол кючюн Айшат хар кимни юсюнде да
сынайды, бютюнда юйдегисинде. Къарындашы Болат не бек сагъыш этсе да, Айшатдан
нек къоркъгъанын ангылаялмайды. Таулу юйюрде эрки- ши кьачан да таматады деген
тёрени Айшатны кьатылыгьы, артыкьсыз ёхтемлиги бузады. Болатны жюрегин
арсарлыкь тарай, ол Айшатха кьажау турургъа да базынмай, «Биз кимни асырайбыз,
кимге сын таш салабыз?» - деп, ауазы кючленип, соруууна жууап излегенде, битеу
жууукъларыны ахылары кетип къалады [1:4б]. «Ярабий Болатмыды бу?» - деп,
бир-бирлерине, къарайдыла. Битеу жыйылгьанла Айшатны айтырын сакьлап, шум
боладыла. Анасы, бир ауур ауруудан ауругьан сабийине жан аурутханча, тёгерекде
олтургьанлагьа кёзю-кьашы бла Болатны амалсызлыгьын билдирип, сора аны
жапсаргьан этгенча: «Жарлы Халиматха Болат барыбыздан да жууукь эди, кеслери да
тюз эгизлеча эдиле. Экисини да халлери да сёзлери да бирге бир бек ушай эдиле
да арт заманда кеси да билмейди не айтханын» - деп, Айшат тёгерекде
олтургьанлагьа Болатха хар нени да кечгенин билдиреди. Алай Айшат Айшат болмаз
эди, андан ары Болат аузун ачмазча этмей кьойса: «Тёгерекде миллетни эм
ахшыларын урушну оту жутуп барады, Болат а бизни бла жашагьан ишлеген да этип
турады...», - деген сёзлени айтып, Айшат жангыз кьарындашыны аузун жапдырып
кьоймайды былайда. Битеу миллет Болатха къайыры- лыргьа хазыр боладыла, аны бла
бирге уа, биягьыча, Айшатха барысы да жер юсюнде жашагъанлары ючюн окьуна
борчлу болгьанча сунадыла.
Хар адамны да, хар миллетни да бир талай
заманнга дери тёзюмю болады, алай «къапхан гыржынынгы мени хайырымдан татыйса,
манга баш ур», - деп, турсала, ким да, эртте-кеч болса да, жууап этеригин Айшат
ангыламайды. Былайда жыйылгьан тиши- рыуланы бири, тёзалмай, Айшатха керегин
береди. Тезюмлери тауусулгьан адамла Айшатны кёзюне кьарап, жылла бла жыйылып
тургьан ачыуларын, кёрюп болмагьанларын да айтып тохтайдыла.
88 
